رمضان کریم

 رمضان المبارک یا به قول عربها رمضان کریم چند روزی است که در سوریه و دیگر کشورهای اسلامی آغاز شده است. در مدت زندگی در میان قوم عرب شاید هیج یک از مناسبت ها و مظاهر زندگی مذهبی ؛ اجتماعی یا فردی انان برای من به اندازه مناسبت رمضان قابل توجه نبوده است. ماه رمضان آنها آنگونه نیست که ما در کشورمان به آن می پردازیم.رمضان شادترین و زنده ترین ماه در میان عرب هاست. می خواستم در این باب آنچه را که در این چند مدت دیده ام بنگارم اما دیدم سیدمحمد علی ابطحی که خود روزگاری در بیروت اقامت داشته است مطلبی را در این باب به قلم آورده است که خواندن آن خالی از لطف نیست.

ماه رمضان در کشور هاى عربى به عنوان بزرگترین مناسبت شاد سالانه از سوى همه اقشار جشن گرفته مى شود.اساساً در میان احکام و فرایض دینى روزه در کشورهاى اسلامى و به خصوص عربى از جایگاه ویژه اى برخوردار است. چه بسا افرادى که تقیدى به فرایض جارى مثل نماز ندارند، اما روزه دارى را ترک نمى کنند. به همین مناسبت روزهاى رمضان معمولاً بى رونق و شب هاى ماه رمضان در کشور هاى عربى بسیار زنده و پرنشاط است. در حقیقت به نوعى جاى شب و روز تغییر مى کند. مساجد در شب هاى ماه رمضان رونق فراوانى دارد. خطبا و قاریان مشهور سکه ترین ایام خود را شب هاى رمضان مى دانند. اعمال ویژه اى که در فقه اهل سنت براى رمضان پیش بینى شده مثل نماز تراویج که هر شب و به خصوص در دهه آخر ماه در دو نوبت طولانى اقامه مى شود باعث هجوم مردم متدین به مساجد و شب زنده دارى مى شود.در کنار مراسم ویژه دینى ماه رمضان براى سایرین نیز یک جشن تمام عیار است.رسانه ها _ به خصوص تلویزیون هاى کشور هاى عربى _ شب ها بعد از افطار بهترین و شادترین سریال هاى خود را پخش مى کنند و عملاً جشنواره سالانه سریال هاى معروف عربى همزمان با آغاز ماه رمضان است. از اوایل ماه شعبان رقابت فشرده تبلیغات براى سریال هاى جدید را مى توان در همه تلویزیون هاى عربى دید. کشور هاى پیشتاز در ساخت سریال مثل مصر و سوریه در طول سال ده ها سریال آماده مى کنند تا براى فروش و نمایش در تلویزیون هاى خصوصى و دولتى کشور هاى عربى در ماه رمضان آماده باشد. کمتر کانالى در رمضان سریال تکرارى و یا موازى با سایر کانال ها پخش مى کند. نکته جالب توجه اینکه پخش سریال هاى شاد در رمضان سنتى است که حتى در کانال هاى عربى غیرمسلمان هم رعایت مى شود. شاید پربیننده ترین سریال هاى رمضانى در کانال LBC لبنان عرضه مى شود که متعلق به مسیحیان است. سریال هاى ماه رمضان در کشور هاى عربى فقط به محتواى شاد و طنز توجه دارند و به این مناسبت محتواى دینى عرضه نمى کنند.خیمه هاى رمضانیه از عادت هاى دیگر رمضان عربى است. مناطقى در شهر ها انتخاب و در آنجا خیمه هاى موقت و بزرگى برپا مى شود تا در طول ماه رمضان تا نزدیک سحر از مشتریان پذیرایى شود. معمولاً در این خیمه ها خوانندگان معروف جدیدترین کار هاى خود را عرضه مى کنند و رقابت خیمه داران در دعوت از ستاره هاى معروف، یکى از راه هاى رونق خیمه هاى رمضان است. آغاز رمضان رسماً عید تلقى مى شود. جمله معروف «رمضان کریم» شادباش حلول رمضان است که همه مردم آن را به یکدیگر مى گویند. بالاى صفحه تلویزیون هاى عربى هم معمولاً در طول ماه رمضان این جمله نقش مى بندد. تماس تلفنى و یا ارسال نامه هاى تبریک نیز جدى ترین پروتکل رهبران کشورهاى اسلامى است که به مناسبت آغاز رمضان متداول است. عید فطر در پایان این ماه نیز به عنوان بزرگترین عید که حداقل سه روز و تا یک هفته تعطیلات رسمى دارد بر همه شئون زندگى مردم تاثیرگذار است.همه خانواده ها خرید عید و پوشیدن لباس نو را _ حتى اگر از نظر اقتصادى در وضع خوبى نباشند – تجربه مى کنند. تنظیم همه اوقات با سحر و اقطار و در حقیقت تغییر برنامه هاى عادى و رسمى از خصوصیات دیگر رمضان در کشورهاى اسلامى است. همه دانشگاه ها _ حتى دانشگاه آمریکایى بیروت _ جدول ساعات برنامه هاى درسى مخصوص رمضان را از قبل منتشر مى کنند و در بسیارى از کشورها ساعات رسمى ادارات دولتى را تغییر مى دهند.تلقى عید از ماه رمضان سنت حسنه اى است که پیوند طبیعى بین مناسبت دینى و جامعه ایجاد مى کند و احیاى آن در کشور ما نیز مى تواند در تقویت ارتباط دینى جامعه و دیانت موثر باشد.

مهر ۸۴