وبلاگ - دیدنی های سوریه – حلب
تعطیلات نوروز۸۵ را به گشت و گذار در سوریه و لبنان گذراندیم. این گشت نوروزی را از شهرهای شمالی سوریه آغاز و در امتداد دریای مدیترانه ادامه و از طریق مرز طرابلس وارد لبنان شده و در شهر صور در جنوب لبنان به پایان رساندیم. بنا دارم به معرفی اولین شهری که سفر کردیم یعنی حلب بپردازم.
شهر حلب با جمعیتی نزدیک به دو میلیون نفر ُُُُُدر۳۵۵ کیلومتری شمال دمشق پایتخت سوریه قرار دارد و دومین شهر بزرگ سوریه پس از دمشق و پایتخت تجاری و فرهنگی این کشور به شمار می‌رود. این شهر چندین هزار ساله که به خاطر موقعیت استراتژیکش بین دریا و رود فرات، از مهم‌ترین شهرهای جهان باستان محسوب می‌شده در سال ۲۰۰۶ میلادی به همراه شهر اصفهان و تمبکتو (جمهوری مالی) به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام انتخاب گشته است.
نام حلب که در زبان عربی به معنای شیر است، به خاطر روایتی قدیمی که مطابق آن حضرت ابراهیم به مسافران منطقه شیر می‌داده است، روی این شهر گذاشته شده است. حلب‌محل‌کشف‌نخستین‌لوح‌های‌سنگی‌متعلق‌به‌دو هزار سال‌پیش‌از میلاد مسیح‌است. از آن‌زمان‌به‌بعد این‌شهر تحت‌حکومت هیتی‌ها (ساکنان باستانی سوریه) ، آشوری‌ها و ایرانی‌ها بوده‌و سپس به تصرف سلوکیان در آمده است، اما پس از حمله عرب‌ها به سوریه در قرن هفتم این شهر شهرت و اهمیت کنونی خود را به‌دست آورده است. پس‌از این واقعه بود که امویان مسجد جامع حلب و دژ عظیم این شهر را بنا کردند که تا مدت‌ها مرکز شهر و نقطه قوت‌و حیات آن بود.
به گفته مقامات فرهنگی سوریه اولین سند صلح در تاریخ سیاسی جهان، دو هزار و ۴۰۰سال پیش در حلب یافت شد و اولین لغتنامه علمی نیز در این شهر رویت شد. دیگر این که بعضى از مصنوعات امروزى اختراع و ابداع مردمان این شهر بوده است. مانند شیشه و سفال و رنگ ارغوانى و حتى الفبا. امروز هم خیلى از صناعات و کارخانجات سوریه در این شهر استقرار دارد و منسوجات حلب شهرت جهانى دارد.
بافت تاریخی این شهر با قلعه (ارگ) قرن سیزدهمی، مسجد جامع قرن دوازدهمی و چندین مدرسه مذهبی، کاروانسرا و حمام قرن هفدهمی از سال ۱۹۸۶ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
این شهر در قرون اسلامی به حلب الشهبا معروف بوده و اکنون نیز بعضا به این نام خوانده می شود. اوج‌شکوفایی‌حلب در قرون وسطی، و به دلیل قرار داشتن در جاده ابریشم بود و یکی از مراکز تجاری مهم به شمار می‌رفت. از این رو بازارهای حلب هنوز هم اصلی‌ترین مکان تاریخی شهر هستند. این بازارها اغلب در دوران‌حکومت عثمانیان ساخته‌شده‌اند، اما برخی از آنها متعلق به قرن ۱۳ هستند.
بازار اصلی شهر که طویل‌ترین بازار سرپوشیده خاورمیانه است در منطقه تاریخی شهر واقع است و ۳۰ کیلومتر طول‌دارد و دارای طاق‌های سنگی و راه‌های تودرتوست و خاطره بازار های اصفهان ، شیراز و یزد و … را به ذهن متبادر می کند.
از دیگر اماکن دیدنى حلب در شمال بازار مسجد جامع‌الکبیر حلب‌قرار دارد که خلیفه ولید آن را ساخته‌است و مانند جامع دمشق به نام اموى است. بنا به روایتی قبر حضرت زکریا(ع) در آن جا قرار دارد. این مسجد که روزگاری کلیسای رومیان بوده است پس از فتح حلب به دست مسلمانان به مسجد تبدیل گشته است.
روزی که ما وارد مسجد شدیم تنها چند روزی از بازگشایی مسجد بعد از بازسازی اخیر آن می گذشت . از نکات جال توجه وجود تعداد زیادی افراد نابینا پیر و جوان در داخل حیاط مسجد بود که هریک در گوشه ای به خواندن قرآن مشغول بودند و بعضا مشتریانی نیز در کنار داشتند. وجود تعداد بی شماری از این افراد این سئوال را برایم پیش آورد که مگر اینجا قبرستان شهر است که این همه قرآن خوان منتظر مشترى نشسته اند و … ولی بعدها کاشف به عمل آمد و معلوم شد قرآن خوانی پوششى است براى یک امر مهم دیگر که از قضا آن مى طلبد طرف حتماً نابینا باشد. بعضى وقت ها مرد حلبى از سر عصبانیت همسرش را سه طلاقه مى کند، ولى مدتى بعد که خشمش فرو مى نشیند و به خود مى آید، تازه مى فهمد که چه خطاى بزرگى کرده است! پس دست به دامن یکى از این افراد مى شود تا به عنوان محلل، گره از کار فرو بسته ى او بگشاید ! از آن جایى که نابیناست آبروى دو طرف هم محفوظ مى ماند. و این نکته ایست در نوع خود قابل توجه!!
از اماکن مذهبی حلب مشهدالحسین یا مسجد النقطه است که نزد شیعیان از اهمیت زیادی برخوردار است و کاروان های زیارتی ایرانیان در عبور زمینی از این شهر این مکان را زیارت می کنند. گفته می شود هنگام عبور سرهای شهیدان کربلا از این منطقه کاروان شبی را توقف کرده است و سر مبارک امام حسین را بر صخره ای قرار داده اند که بعدها سیف الدوله حمدانی حاکم شیعی حلب بر این صخره حجره و جامعی ساخت و آن را مسجدالنقطه نام نهاد.
اما از دیگر اماکن تاریخی این شهر قلعه حلب می باشد که از بزرگترین و زیباترین قلعه های جهان می باشد و مساحتی در حدود ۳۷۳ در ۳۷۵ متر دارد. گرداگرد آن را خندقی فراگرفته است و و قلعه ب ر تپه ای واقع شده است . ارتفاع بالای قلعه تا کف خندق ۴۰۰ متر می باشد.در داخل قلعه قصر و دارالعماره سلطان ، زندان قلعه ، حمامهای قلعه، جامع کبیر و صغیر و … واقع شده است.
گفته می شود اصل این بنا مربوط به رومى هاست. اما در قرن چهارم «امیر سیف الدوله حمدانى» بر وسعت این قلعه افزوده و در آن بناهاى جدید ساخته است. بعدها «تیمورلنگ» و مغول ها بخش هایى از این قلعه را خراب کرده اند.
ناصر خسرو قبادیانى در سفرنامه اش از حلب و قلعه اش چنین یاد کرده است : «حلب را شهرى نیکو دیدم، باره اى عظیم دارد، ارتفاعش بیست و پنج ارش قیاس کردم و قلعه اى عظیم هم بر سنگ نهاده، به قیاس چند بلخ باشد همه آبادان و بناها بر سر نهاده و آن شهر باجگاه است میان بلاد شام و روم و بکر و مصر و عراق، و از این همه بلاد تجار و بازرگانان آن جا روند…»
مشهدالمحسن بن الحسین (ع) ،مقبره ابن شهر آشوب ، مقبره علمای بنی زهره و مقبره شیخ شهاب الدین سهروردی از دیگر اماکن مذهبی و تاریخی حلب می باشد.
از فارابی فیلسوف شهیر ایرانی، متنبی شاعر نامدار عرب و سیف الدوله حاکم شیعه مذهب، نیز به عنوان برجسته‌ترین چهره‌های علمی، فرهنگی و سیاسی حلب نام برده شده است.
در حالی که ۷۰ درصد ساکنان حلب مسلمان و سنی هستند، این شهر یکی از ثروتمندترین و متفاوت‌ترین جوامع مسیحی مشرق زمین را در خود جای داده است. مسیحیان حلب که اغلب ارمنی و ارتدوکس هستند، امروزه حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد جمعیت شهر را تشکیل می‌دهند و به این ترتیب دومین جمعیت بزرگ مسیحی خاورمیانه پس شهر بیروت در لبنان را تشکیل می‌دهند. از آنجایی که حلب در مسیر جاده ابریشم قرار داشت، مرکزی مهم در جهان اسلام به شمار می‌رفت و در آن فرهنگهای شرق و غرب با یکدیگر آشنا شده و الگویی از همزیستی را به جهانیان ارایه کرده‌اند.
به مناسبت انتخاب حلب به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام اقداماتی در جهت معرفی این شهر در حال برگزاری است و در و دیوارشهر حکایت از این امر می کند. این شهر در هشت ماه آتی شاهد برگزاری ۱۰ همایش بین المللی و ۲۰۰ میزگرد فرهنگی ، تاریخی با حضور دهها شخصیت جهانی خواهد بود.
نوروز ۸۵
نوشتن دیدگاه